Medische apparatuur: zorg voor onderhoud

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Ineens stond ik daar op de operatiekamer te kijken naar een hart-longmachine die gerepareerd moest worden. Gelukkig dat er op dat moment niemand aan lag. Er waren meerdere hart-longmachines beschikbaar op de andere operatiekamers en de medisch technicus met wie ik mee liep had de tijd het apparaat te repareren. Voldoende beschikbaarheid dus. Geen probleem zou je zeggen, maar kan dit niet verbeterd worden en zelfs kostenbesparingen opleveren als het ziekenhuis meer focus legt op Total Costs of Ownership (TCO)?

Naar mijn idee zijn er zeker mogelijkheden voor verbetering en worden deze in de toekomst steeds meer noodzakelijk. Bij aanschaf van een nieuw apparaat is het van belang dat onderhoudskosten over de levensduur objectief worden berekend en afgewogen. Dit door onder andere te beoordelen wie het onderhoud het beste uit kan voeren. De leverancier, het ziekenhuis of een derde? Daarnaast is de beschikbaarheid van de volledige installed base aan uitwisselbare apparaten van belang en niet enkel de beschikbaarheid van het nieuw aan te schaffen apparaat.

Anticompetitief
Ik zeg hier bewust: objectief vaststellen. De markt voor onderhoud van ziekenhuisapparatuur is namelijk anticompetitief ingericht, wat inhoudt dat ziekenhuizen vaak ogenschijnlijk weinig invloed kunnen uitoefenen op het onderhoud van de apparatuur. De leverancier geeft advies over de onderhoudsfrequentie en stuurt vaak aan op het zelf uitvoeren van onderhoud.

To do or not to do it yourself?
Het ziekenhuis beschikt echter vaak over technici die graag zelf de handen uit de mouwen steken. Bij de aanschaf van nieuwe apparatuur wordt de aanwezige expertise in het ziekenhuis geraadpleegd, maar objectieve en goed afgewogen TCO-vergelijkingen lijken niet of nauwelijks aan de orde. Je ziet dit terug in het feit dat sommige ziekenhuizen juist veel uitbesteden terwijl anderen meer intern onderhoud plegen.

State-of-the-art technologieën
Het belang van een objectieve kwantitatieve onderbouwing van de onderhoudsstrategie wordt steeds groter, omdat ontwikkelingen op het gebied van medische technologie bijdragen aan hogere zorgkosten [1]. Er komen meer en nieuwe technologieën waardoor het belang van onderhoud van de duizenden apparaten in ziekenhuizen toeneemt. Artsen maken daarbij steeds meer gebruik van state-of-the-art technologieën omdat deze vaak meer mogelijkheden bieden en de kwaliteit van zorg verbeteren.

Kritisch op onderhoud
Aangezien onderhoudskosten over de levensduur van een apparaat naar verwachting drie tot vier keer de aanschafwaarde zijn [2], is het aan te raden hier kritisch over na te denken. Het inschatten van TCO kan hierbij dan ook van toegevoegde waarde zijn. Loont het al het onderhoud door de leverancier te laten doen of juist zelf? Wegen de kosten van het trainen van technici op tegen de kosten van het uitbesteden? Allemaal afwegingen die kwantificeerbaar zijn over de gehele levensduur.

Naast deze kostencomponent is er de beschikbaarheid van apparatuur. Een erg belangrijke factor, aangezien je te maken hebt met patiënten in een vaak kritieke toestand. Je wilt immers niet dat een patiënt in dergelijke toestand geparkeerd wordt met de mededeling dat het apparaat tijdelijk uit de running is.

Behalve te kijken naar de beschikbaarheid van een individueel apparaat is er de mogelijkheid te kijken naar de beschikbaarheid van een complete installed base aan uitwisselbare apparatuur. Over hoeveel van een bepaald type moet het ziekenhuis dan beschikken? Hoe snel kan een vervanger geregeld worden of is het weer gerepareerd? In combinatie met kosten betekent dit dat het in sommige gevallen voordeliger is om een stand-by apparaat neer te zetten in plaats van het huren van een leenapparaat.

Zorgen voor zorg
Kortom, bij het aanschaffen van nieuwe medische apparatuur is het dus aan te raden dat de TCO door het ziekenhuis objectief worden berekend en afgewogen. In de toekomst willen we ook allemaal dat de hart-longmachine beschikbaar is als we deze nodig hebben. Liefst wel tegen de laagst mogelijke kosten. Want zeg nou zelf: de zorguitgaven zijn toch al hoog genoeg?!

[1] Van der Horst, A., Van Erp, F., & De Jong, J. (2011). Trends in Gezondheid en Zorg. Centraal Planbureau. Opgeroepen op maart 16, 2016, van http://www.cpb.nl/publicatie/trends-in-gezondheid-en-zorg

[2] Öner, K., Kiesmüller, G., & Van Houtum, G. (2010). Optimization of component reliability in the design phase of capital goods. European Journal of Operational Research, 205 , 615-624.

Meer weten?