jan

Valori-wat?

Geen alledaags begrip: valoriseren. Ik vond een lekker pakkende definitie op internet: ‘het verzilveren van wetenschappelijke kennis en techniek door deze toegankelijk te maken voor derden’. Hier kon ik me direct een heel eind in vinden. Met een belangrijke kanttekening: ik ben van mening dat verzilveren niet alleen gaat over toegankelijk maken. Het gaat ook over het daadwerkelijk en succesvol toepasbaar maken van nieuwe, innovatieve inzichten. Ofwel, de bruikbare vertaling van wetenschap naar de praktijk.

Vanuit Gordian zijn we zo’n beetje dagelijks betrokken bij valorisatie. Dit doen we binnen diverse service logistieke innovatieprojecten, met ronkende namen als MaSeLMa* of ProSeLoNext**. Valoriseren in deze projecten gaat bijvoorbeeld over het toepasbaar maken van nieuwe wetenschappelijke modellen voor condition-based onderhoud en spare parts supply. We zien door experimentele toepassing dat deze modellen tot échte, tastbare impact in het bedrijfsleven kunnen leiden, wat het belang van valorisatie bevestigt. Maar de ervaring leert ook dat het incasseren hiervan geen vanzelfsprekendheid is en veel hulp en sturing nodig heeft. Valorisatie is dus belangrijk, maar ook lastig.

Wat maakt het lastig?

In de basis gaat het hier over het bruikbaar vertalen van wetenschap naar de praktijk. Maar wetenschappers en praktijkmensen spreken niet altijd dezelfde taal. Meestal hebben ze ook andere prioriteiten en doelstellingen. Voor wetenschappers is het doel al grotendeels gehaald bij een publicatie in een relevant scientific journal, eventueel aangevuld met nieuwe teaching cases voor wetenschappelijk onderwijs. En hoewel verspreiding van kennis in deze vorm uiterst belangrijk is, is daarmee de vertaalslag naar de praktijk echt nog niet af.

Terug naar het voorbeeld van modellen voor condition-based onderhoud en spare parts supply. De wetenschap heeft inmiddels succesvol aangetoond dat haar optimalisatie-algoritme onder specifieke condities, voor één gemodelleerd onderdeel, een betere asset uptime tegen lagere integrale kosten oplevert. Het algoritme is wetenschappelijk waardevol! Toepassing is echter nog ver weg. De assets opereren in het echt onder bijzonder uiteenlopende condities. De input data, die voor het model zijn gesimuleerd, kunnen in de praktijk niet worden aangeleverd. En dat éne onderdeel bevindt zich in een complex systeem met vele duizenden onderdelen. O ja, en het wetenschappelijke algoritme bevindt zich in een kleine zelfgebouwde applicatie op de laptop van de post-doc onderzoeker. Die na dit wetenschappelijke succes eindelijk een vaste aanstelling op een andere universiteit heeft gekregen en zijn koffer reeds heeft gepakt.

Het is echter niet alleen lastig aan de kant van de universiteiten. Succesvolle valorisatie vraagt ook iets van de deelnemende bedrijven in service logistieke innovatieprojecten. Zo wordt het bijvoorbeeld heel lastig als het stuurgroeplid vanuit het bedrijf geen duidelijke eigen visie en agenda heeft met betrekking tot consortiumdeelname. Of als het innovatieproject in het geheel niet gekoppeld is aan concrete bedrijfsdoelstellingen, op welke termijn dan ook. Valorisatie betekent voor het bedrijf immers ook gericht investeren in geld en tijd op basis van een bepaalde opbrengstverwachting. Ook in de uitvoering kan het wel eens spaak lopen. De onderzoeker zoekt naar aansluiting in het bedrijfsleven, maar vanuit het bedrijf wordt hier niet echt iemand voor vrijgemaakt. Data worden niet aangeleverd, afspraken schuiven door en valideren van het wetenschappelijke model gaat uiterst moeizaam. Het gaat niet echt leven. Op deze wijze belanden veel afstudeeronderzoeken in het spreekwoordelijke laatje.

Hoe kan het ook?

Om bruikbaarheid en toepasbaarheid van wetenschappelijke kennis te vergroten, passen wij zelf in de diverse service logistieke innovatieprojecten steeds meer het concept van ‘demonstrators’ toe. Dit zijn omgevingen, waar mogelijk IT-ondersteund, om de wetenschappelijke modellen te visualiseren en te toetsen. Zo ook met het eerder genoemde voorbeeld over condition-based onderhoud en spare parts supply. De eenvoudige applicatie van de onderzoeker is daarbij uitgebouwd tot een meer volwassen versie, met een goed ogende user-interface. En daarmee zijn we samen met de onderzoeker bij de deelnemende bedrijven langsgegaan om pilots te doen: toepassing in het klein op échte ‘use-cases’. Het werkte enorm inspirerend voor de bedrijven: men kon met eigen ogen zien wat mogelijk is. En het gaf zeer veel waardevolle input met betrekking tot toepasbaarheid. Een direct valorisatiesucces was een vervolgproject bij een van de bedrijven om de applicatie daadwerkelijk te gaan implementeren. Men zag grote potentie in toepassing van het model, door onderhoudsplanning en spare parts supply te combineren met operationele planningen van de assets. Dit project is inmiddels gestart.

In dit voorbeeld zie je een paar zaken succesvol bij elkaar komen. De theorie wordt toegankelijk gemaakt voor niet-wetenschappers. Bruikbaarheid en toepasbaarheid kunnen concreet worden getoetst en gespecificeerd, zodat vervolgontwikkeling plaats kan vinden. Bedrijven nemen de pilots met de demonstrato’ serieus: Ze hebben zelf concrete beelden en doelstellingen over potentie en zetten de juiste mensen aan tafel. In samenhang blijkt dit de juiste mix van ingrediënten voor succesvolle valorisatie.

De consultant als smeerolie

Een belangrijk ingrediënt heb ik daarbij echter nog niet genoemd. Dat betreft de rol van ‘valorisator’. Deze valorisator beweegt soepel tussen wetenschap en praktijk, is aanjagend, verbindend en faciliterend en bewaakt de continuïteit in het valorisatieproces. Hij of zij is daarmee cruciaal in dit soort projecten; de smeerolie in het geheel. Het is typisch een rol die goed past bij consultants, zoals Gordian, met de juiste mix van inhoudelijke en branchedeskundigheid en met veel ervaring in ‘innovatieland’. En last but not least: met veel plezier in deze tak van sport. Want dat is uiteindelijk misschien wel het allerbelangrijkste ingrediënt voor succesvolle valorisatie.

Heb je zelf ook iets met valoriseren, kun je je vinden in deze aanpak of zie je het juist heel anders, zoek me dan alsjeblieft op. Ik leer graag bij.

* MaSeLMa: Integrated Maintenance and Service Logistics Concepts for Maritime Assets
(https://platformservicelogistiek.nl/projecten/maselma/)

** ProSeLoNext: Pro-active Service Logistics for capital goods – the Next steps
(https://platformservicelogistiek.nl/projecten/proselo-next/)